દેશભરમાં ફરી એકવાર 2000 રૂપિયાની નોટ અહેવાલોમાં છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ નવો ડેટા જાહેર કર્યો છે જે દર્શાવે છે કે નોટબંધીના લગભગ દોઢ વર્ષ પછી પણ, 5,817 કરોડ રૂપિયાની 2000 રૂપિયાની નોટો હજુ સુધી ચલણમાં પાછી આવી નથી. આ ખુલાસો એવા સમયે થયો છે જ્યારે મોટાભાગના લોકો માનતા હતા કે આ નોટો સિસ્ટમમાંથી સંપૂર્ણપણે ગાયબ થઈ ગઈ છે.
શનિવારે જારી કરાયેલા એક નિવેદનમાં RBI એ જણાવ્યું હતું કે 19 મે, 2023 ના રોજ જ્યારે 2000 રૂપિયાની નોટો ચલણમાંથી પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, ત્યારે તેમની કુલ કિંમત 3.56 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી. હવે, આ ઘટીને માત્ર 5,817 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. આનો અર્થ એ થયો કે, RBI અનુસાર, 2000 રૂપિયાની નોટોમાંથી 98.37% બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પાછી આવી ગઈ છે.
આરબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે 2000 રૂપિયાની નોટો હજુ પણ કાયદેસર ટેન્ડર છે, એટલે કે તે કોઈપણ વ્યવહારમાં સ્વીકારી શકાય છે. જોકે, તેનું છાપકામ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે અને બેંકો હવે તેને ફરીથી જારી કરી રહી નથી. કેન્દ્રીય બેંકે જણાવ્યું હતું કે આ નોટો 19 મે, 2023 થી 19 આરબીઆઈ પ્રાદેશિક કચેરીઓમાં જમા અથવા વિનિમય માટે ઉપલબ્ધ થશે. 9 ઓક્ટોબર, 2023 થી સામાન્ય લોકો માટે આ સુવિધા વધુ સરળ બનશે.
લોકો હવે તેમની 2000 રૂપિયાની નોટો ભારતીય પોસ્ટ દ્વારા કોઈપણ આરબીઆઈ ઓફિસમાં મોકલીને તેમના બેંક ખાતામાં જમા કરાવી શકે છે. આ ઓફિસો અમદાવાદ, બેંગલુરુ, બેલાપુર, ભોપાલ, ભુવનેશ્વર, ચંદીગઢ, ચેન્નાઈ, ગુવાહાટી, હૈદરાબાદ, જયપુર, જમ્મુ, કાનપુર, કોલકાતા, લખનૌ, મુંબઈ, નાગપુર, નવી દિલ્હી, પટના અને તિરુવનંતપુરમમાં સ્થિત છે.
RBI એ કહ્યું કે તે સમયાંતરે 2,000 રૂપિયાની નોટો ઉપાડવાની સ્થિતિ અપડેટ કરશે. નિષ્ણાતો કહે છે કે કેટલીક નોટો હજુ પણ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં અથવા રોકડ આધારિત વ્યવસાયોમાં છુપાયેલી હોઈ શકે છે. કેટલાક લોકો તેમને સંભારણું અથવા સંગ્રહયોગ્ય વસ્તુઓ તરીકે પણ રાખી રહ્યા હોઈ શકે છે.